ИСТИҚЛОЛИЯТИ ДАВЛАТИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН: ПИРӮЗӢ ВА ТАРАҚҚИЁТ

Истиқлолият ҳамчун саҳифаи тиллоӣ дар таърихи миллат сабт шуда, оғози марҳалаи навини давлатдории тоҷикон гардид. Ин рӯз натанҳо рамзи озодӣ ва худшиносии миллӣ, балки нишони қавӣ ва иродаи сиёсию иқтисодӣ ва фарҳангии халқи тоҷик буда, барои ҳар як миллат арзиши олӣ ва муқаддас ба ҳисоб меравад. Он натанҳо рамзи озодӣ ва худшиносӣ, балки шарти зарурии пешрафти давлат ва ҷомеа мебошад. Барои мардуми тоҷик, ки таърихи давлатдории чандинҳазорсола дорад, 9 сентябри соли 1991 оғози марҳалаи нави сиёсӣ ва иҷтимоӣ мебошад. 
Соли 2025 мардуми Тоҷикистон Истиқлолияти давлатии худро бо шукӯҳу шаҳомати хоса ва ифтихори миллӣ истиқбол мегирад.  Мо  34-солагии рӯйдоди такдирсозро таҷлил менамоем, ки дар давоми соҳибистиқлолӣ халқи Тоҷикистон бо вуҷуди мушкилоти ибтидоӣ ба дастовардҳои назаррас ноил гардидааст.
Истиқлолият ҳамчун арзиши олӣ ба ҳар як миллат имконият медиҳад, ки роҳи рушди сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангии худро мустақилона интихоб намояд. Барои мардуми тоҷик, ки таърихи давлатдории ҳазорсола дорад, бозёфти истиқлол имкони эҳё ва таҳкими пояҳои миллӣ, забон, фарҳанг ва арзишҳои таърихиро фароҳам овард. 
Суботи сиёсӣ ва Ваҳдати миллӣ бо роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон муҳайё гардидааст.
Таърих гувоҳ аст, ки пас аз фурӯпошии Иттиҳоди Шуравӣ 9-уми сентябри соли 1991 Шурои Олии Ҷумҳурии Точикистон Эъломияи истиқлолияти давлатиро қабул намуд. Бо ин қарор Тоҷикистон ҳамчун давлати соҳибихтиёр ва мустақил эътироф гардид. Вале оғози истиқлолият осон набуд, солҳои аввали давлатдорӣ кишвар ба буҳрони шадиди сиёсӣ ва иқтисодӣ дучор гардид, ки оқибат ба ҷанги шаҳрвандии солҳои 1992-1997 овард.
Дастовардҳои 34 соли истиқлолият мардуми тоҷик дар соҳаҳои сиёсӣ,  иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва илм ва фарҳанг натиҷаҳои зеринро ба даст овард:
1.Барқарор гардидани сулҳ ва Ваҳдати миллӣ дар соли 1997 бо имзои Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризояти миллӣ.
2. Ташкили сохторҳои давлатӣ ва таҳкими пояҳои конститутсионӣ.
3. Пешрафт дар самти демократия ва ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ.
4.Сохтмони иншооти бузурги энергетикӣ, аз ҷумла, оғози НБО «Роғун» - лоиҳаи аср.
5. Таъмини амнияти энергетикӣ ва истиқлоли иқтисодӣ.
6. Рушди роҳсозӣ ва инфрасохтори нақлиётӣ, бунёди нақбҳо, пулҳои  калон ва роҳҳои байналмиллалӣ.
7.Бунёд ва таҷдиди садҳо мактабу муассисаҳои тахсилоти олӣ.
8.Сохтмони беморхонаҳо ва марказҳои муосири тиббӣ.
9. Рушди соҳаи илм ва таҳкими иқтидори илмии кишвар.
10. Эҳёи арзишҳои миллӣ, рушди забони тоҷикӣ ҳамчун забони давлатӣ.
11.Таҷлили ҷашнҳои миллӣ ва байналмилали фарҳангӣ.
12. Ҳифз ва тарғиби мероси моддӣ ва ғайримоддии миллӣ.
 Дар марҳалаи истиқлолият Тоҷикистон ҳамчун узви фаъоли созмонҳои байналмиллалӣ, аз ҷумла, Созмони Милали Муттаҳид, Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил, Созмони ҳамкориҳои Шанхай, Созмони Аҳдномаи амнияти дастаҷамъӣ, Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо, Созмони ҳамкории иқтисодӣ, Созмони ҳамкории исломӣ ва сохторҳои дигари бисёрҷониба шинохта шудааст. Ташаббусҳои байналмилалии кишвар дар масъалаҳои об ва экология дар сатҳи ҷаҳонӣ пазируфта шудаанд.
Дар даврони истиқлолияти давлатӣ ойину ҷашнҳои миллӣ ва арзишҳои фарҳангие, ки дар давоми қарнҳо ягонагии маънавии мардумро ҳифз мекарданд, аз қабили Наврӯз, Меҳргон, Сада, Шашмақом, Фалак, атласу адрас, чакан ва монанди инҳо эҳё гардиданд: 
1.    Эълон намудани солҳои 2019-2021 “Солҳои рушди деҳот, сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ».
2.    Ба ҳар як оилаи кишвар ба таври ройгон дастрас гардидани шоҳасари «Тоҷикон»-и Бобоҷон Ғафуров
3.    Қабул намудани  чараёни татбиқи Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор”, солҳои 2018-2028” .
4.    23-юми май ҷашн гирифтани Рӯзи ҷавонон. 
5.     Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон 26-уми декабри соли 2018 дар Паёми худ ба Маҷлиси Олӣ қайд намуда буданд, ки “... бо дарназардошти аҳамияти соҳаи саноат дар ҳалли масъалаҳои иқтисодиву иҷтимоӣ ва таъсиси ҷойҳои корӣ пешниҳод менамоям, ки саноатикунонии босуръати кишвар хадафи чоруми миллӣ эълон карда шавад”. 
6.    14-уми декабри соли ҷорӣ Маҷмааи Умумии Созмони Милали Муттаҳид дар бораи «Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо» эълон кардани соли 2025 ва 21-уми март ҳамчун «Рӯзи ҷаҳонии пиряхҳо», ки аз ҷониби Тоҷикистон пешниҳод шуда буд, якдилона қарор қабул кард.
7.    Эълон намудани соли 2025-2030 солҳои рушди иқтисоди рақамӣ ва инноватсионӣ.
8.    Таҷлили 2550-солагии Эъломияи ҳуқуқи башари Куруши Кабир ва пешниҳоди он ба ЮНЕСКО
Истиқлолият натанҳо ҳадафи сиёсӣ балки сарчашмаи худшиносӣ ва ваҳдати миллӣ мебошад. Он эҳсоси масъулиятро дар назди Ватан ва наслҳои оянда тақвият мебахшад.
Миллати тоҷик, ки соҳиби таърихи куҳанбунёд ва фарҳанги пурғановат аст, дар даврони истиқлолият тавонист арзишҳои миллии худро дубора эҳё намояд. Забони давлатӣ мақоми воқеии худро ёфт, идҳои миллӣ чун Наврӯз ва Меҳргон бо шаҳомат таҷлил гардидаанд, ёдгориҳои таърихиву фарҳангӣ аз нав тармим шуданд. Ин ҳама нишонаи он аст, ки истиқлолият заминаи худшиносии миллӣ ва рушди маънавӣ гардид.
Дар даврони соҳибистиқлолӣ муассисаҳои таҳсилоти олӣ  рушд ёфтанд, пажӯҳишгоҳҳои илмӣ фаъолиятро густариш доданд ва барномаҳои зиёди давлатӣ барои рушди илм ва маориф амалӣ шуданд, ки ҳамаи ин шаҳодати он аст, ки истиқлолият ба рушди илму маърифат шароити фаровон фароҳам овард.
Истиқлолият танҳо як падидаи сиёсӣ нест, балки он эҳсоси ватандӯстӣ, ифтихори миллӣ ва масъулиятро дар қалби ҳар як шаҳрванди кишвар тақвият мебахшад. Ҷашни 34-солагӣ натанҳо ёди рӯзгори гузаштаи ширин, балки барасмиятдарории ормонҳои оянда мебошад.
Истиқлолият барои миллати тоҷик сарчашмаи асосии рушди сиёсӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ ва маънавӣ гардид. Иқболи бузургтарини истиқлолият он аст, ки тоҷикон соҳиби давлати мустақил, рамзҳои давлатӣ, забони расмӣ ва ҳуқуқи худмуайянкунӣ шуданд. Дар айни замон, нигаҳдории истиқлолият, таҳкими ваҳдати миллӣ ва истифодаи оқилонаи имкониятҳои он вазифаи муқаддаси ҳар шаҳрванди кишвар мебошад.
34-солагии Истиқлолияти давлатии Тоҷикистон рамзи пирӯзии миллати тоҷик дар роҳи озодӣ, ягонагӣ ва созандагӣ мебошад. Бо нигоҳ ба дастовардҳои то имрӯз бадастомада, метавон бо итминони комил гуфт, ки Тоҷикистони соҳибистиқлол дар оянда низ бо қадамҳои устувор ба сӯи тараққиёт ва шукуфоӣ ҳаракат хоҳад кард.

Холова Шарофат
Ходими илмии шуъбаи 
таҳқиқоти муқоисавии иқтисодии 
Институти иқтисодиёт ва демографияи 
Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон